sotiris lioukras: Ιουνίου 2017

Σωτήρης Λιούκρας - "Προσωπικές αξίες"

Ατομική έκθεση

Αίθουσα τέχνης «αγκάθι – κartάλος», Αθήνα

20 Μαΐου - 6 Ιουνίου 2017

Κυνηγός φαντασμάτων, 2017, λάδι σε καμβά, 130Χ105εκ.

Η αναμέτρηση με τις προσωπικές αξίες

Ένα δωμάτιο με τοίχους από ουρανό, γεμάτο από υπερμεγέθη αντικείμενα καθημερινής χρήσης που στοιχειοθετούν τις «προσωπικές αξίες» στο έργο του Ρενέ Μαγκρίτ. Ο πίνακας είναι μια αναφορά στο τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται το προσωπικό αξιακό σύστημα μέσα από την διαχείριση της καθημερινότητας. Ο οικείος χώρος, στον οποίο σταδιακά αποσύρεται ο άνθρωπος την εποχή της νεωτερικότητας, καθώς η επαφή του με το δημόσια σφαίρα υποχωρεί και αποκτά έναν τυπικό, διεκπεραιωτικό ρόλο, έχει ιδιαίτερη σημασία ως κέλυφος προστασίας της ιδιωτικής ζωής. Οι «προσωπικές αξίες» στο έργο του Σωτήρη Λιούκρα προβάλλουν με την χαρτογράφηση του ιδιωτικού και του δημόσιου χώρου με βάση τα βιώματα που προκύπτουν από τις δύο αυτές διαφορετικές χωρικές εμπειρίες. Ο εσωτερικός χώρος στα έργα του είναι χώρος ανάπαυσης, εργασίας, σκέψης και προσωπικής πραγμάτωσης. Είναι, παράλληλα, xώρος- καταφύγιο, χώρος της έρευνας του εαυτού και του αυτοπροσδιορισμού μέσα από την εικαστική ενασχόληση, αλλά και τη συνεχή διερώτηση για τον κοινωνικό ρόλο του καλλιτέχνη σήμερα.

Αν ο ιδιωτικός χώρος ταυτίζεται ιδεατά με την ασφάλεια των θερμών και εγκάρδιων προσωπικών σχέσεων, στα έργα του Σωτήρη Λιούκρα η πολυπλοκότητά του δείχνει ότι αυτό μπορεί να αναιρεθεί. Στα εσωτερικά ο χώρος κατακλύζεται από αντικείμενα, η φύση και η θέση των οποίων τίθεται υπό αμφισβήτηση, καθώς αιωρούνται, συμπλέκονται, αλλάζουν θέσεις και είναι αυτά που τον αναδιαμορφώνουν. Τίποτα δεν εμφανίζεται ως δεδομένο και αναλλοίωτο, ιδιαίτερα μέσα από τη διαλεκτική πραγμάτευση του φωτός και της σκιάς. Οι βεβαιότητες υποχωρούν και αυτό που καταγράφεται είναι η ρευστότητα, παρά την δομική, γραμμική αυστηρότητα των εικαστικών και κατ’ επέκταση των κοινωνικών συμβάσεων.

Η επικοινωνία ανάμεσα στον εσωτερικό και εξωτερικό χώρο, με τη διαφάνεια των επιφανειών και την εξαϋλωτική χρήση του φωτός, τονίζει τη σχέση ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό. Ο εξωτερικός χώρος μπορεί να είναι το φυσικό ή το δομημένο περιβάλλον, στοιχεία της εντόπιας εμπειρίας, που είναι όμως υποκείμενη στις διεργασίες μεγάλης κλίμακας που διαμορφώνουν τη σημερινή ζωή. Η σύζευξη των εμπειριών εντός και εκτός του οικείου χώρου στην εικαστική απόδοση θέτει το ερώτημα για τη βούληση της συλλογικής δράσης στον δημόσιο χώρο, όπου εκδηλώνονται οι κοινωνικοί και πολιτικοί ανταγωνισμοί, αλλά και την δυνατότητα για τον σχολιασμό αυτών των θεμάτων μέσα από την εικονοποιητική διαδικασία. Ο ιδιωτικός χώρος είναι το πεδίο της επεξεργασίας της κοινωνικής εμπειρίας, του αναστοχασμού και της ανασύνταξης των δυνάμεων για την επαναφορά στο δημόσιο χώρο. Στα έργα του Σωτήρη Λιούκρα καταγράφεται ο προβληματισμός για την έκθεση του ατόμου στις δύσκολα διαχειρίσιμες εμπειρίες του δημόσιου χώρου και την κοινωνική συνύπαρξη, αλλά και ο κίνδυνος που ενέχει η απόσυρση στην ασφάλεια του ιδιωτικού, η οποία μπορεί να οδηγήσει στην αποδυνάμωση της συνολικής εμπειρίας από τον κόσμο. Οι τίτλοι των έργων είναι ενδεικτικοί για τα ερωτήματα που θέτει ο ζωγράφος ως «Κυνηγός φαντασμάτων» μέσα στην ροή του ιστορικού χρόνου και το «Χωροχρονικό ασυνεχές», όταν οι άνθρωποι στο δημόσιο χώρο δεν είναι παρά «Σκιές στην αγορά».

Φλώρινα, Απρίλιος 2017

Ζωή Γοδόση

Επικ. Καθηγήτρια ΤΕΕΤ-ΠΔΜ

Βιβλιογραφική αναφορά: Richard Sennett, Η τυραννία της οικειότητας, Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός χώρος στον δυτικό πολιτισμό, Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 1999

Σκιές στην αγορά, 2016, λάδι σε καμβά, 56Χ70εκ.

Ο Σωτήρης Λιούκρας στέλνει τη Φλώρινα, τους ανθρώπους, τον χρόνο και το φως σε νέες διαστάσεις

Νέα έκθεση του ζωγράφου στην Αθήνα

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΣΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

16.05.2017 - 18:04

Ο Σωτήρης Λιούκρας στέλνει τη Φλώρινα, τους ανθρώπους, τον χρόνο και το φως σε νέες διαστάσεις.

Δυο χρόνια μετά την «Κοιλάδα του Κόκκινου και του Πράσινου» στη θεσσαλονικιώτικη γκαλερί Ειρμός, πρώτη μου επαφή με τον Σωτήρη Λιούκρα, η ζωγραφική νέα του δουλειά παρουσιάζεται στην Αθήνα, στη γκαλερί Αγκάθι- Κartάλος. Καθηγητής στο τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Καλοτεχνικής Σχολής της Φλώρινας, μα και τέκνο της επίσης, μιας και γεννήθηκε και συνεχίζει να ζει εκεί, ο Λιούκρας θεωρώ πως είναι μια μοναδική περίπτωση «περιφερειακού» δημιουργού που αποκλείεται μακράν του τόπου του να κατακτούσε τη μεγαλειώδη φωτιστική ματιά και τεχνική του. Εξηγώ: ίδιας στίξης και ψύξης ο χειμώνας στη Φλώρινα και στο Ελσίνκι, το φως όπως διαθλάται πάνω στο χιόνι, ο ψυχισμός των ανθρώπων, οι ατελείωτοι λόγω δύσθυμων νιφάδων εγκλεισμοί εντός, το παγωμένο σύμπαν ολούθε που προσδίδει στον δημόσιο χώρο μια ερημιά, μια αδειοσύνη. Μα και τόσο διαφορετικοί συνάμα. Τόσο πολύπλοκοι, σαν κάτι μεταφυσικό να είναι που καθορίζει τους ψυχισμούς των ανθρώπων περισσότερο, κι όχι απλώς ο κοινός παράγων «υπό το μηδέν», που τους κάνει να μιλούν με πιο σφιχτή προφορά και να ντύνονται (ή και να καταθλίβονται) βαρύτερα. Ενώ στον Αρκτικό Κύκλο φερ’ ειπείν το φως δείχνει να έρχεται από συγκεκριμένο σημείο εστία, καθορισμένο-εγκιβωτισμένο στο Σέλας, το φλωρινιώτικο φως, είτε φιζίκ είτε στη ζωγραφική του Λιούκρα, μοιάζει ανέστιο. Δεν υπάρχει αναγνωρίσιμη κεντρική πηγή. Είναι κυρίαρχο, έντονο, υπερκεράζει τις ανθρώπινες παρουσίες, ακόμα καμιά φορά και την πόλη την ίδια, μα και είναι αόρατο επίσης: πουθενά δεν εντοπίζεται η μονάδα εκπομπής. Η εστία του. Η Φλώρινα του Λιούκρα, καμιά φορά ακόμα κι όταν την απεικονίζει στις δημόσιες συναθροίσεις της, γίνεται αόρατη, μοιάζει τυλιγμένη στις ομίχλες, ακόμα και σαν να μην υπάρχει. Και στο εργαστήριό του ο καλλιτέχνης την ανασυντάσσει, την τακτοποιεί, συγχωνεύει τα χάσματα των χειμώνων του παρελθόντος με το παρόν χρησιμοποιώντας τη μνήμη πρώτα και μετά... τα «δικά του».

Ουφ, θα μπορούσα να το γράψω όχι και τόσο ζόρικα ή μακροσκελή: θεωρώ πως ως κάτοικος κάποιου άλλου τόπου κι όχι της Φλώρινας, ο Λιούκρας θα ζωγράφιζε αλλιώς, αλλά ευκαιρίας δοθείσης τον εκλιπαρώ να μην αλλάξει συντεταγμένες. Ο χειρισμός του φωτός κι όχι η πόλη -αυτή είναι το φόντο- είναι θεωρώ το κυρίαρχο θέμα. Η μάχη του, η τέχνη του. Και η κατάκτησή του. Οι εναλλαγές του ανά εποχή, ο καθοριστικός ρόλος που παίζει στον ψυχισμό των ανθρώπων, άρα και του ζωγράφου όταν κάθεται στο εργαστήριό του. Αυτό, το φως, είναι που μπορεί να αλλάξει ακόμα και τη ροή των αντικειμένων.

Στη νέα του δουλειά, οι «ήρωες» των εσωτερικών χώρων περιβάλλονται από έπιπλα, γραφεία, υποστυλώματα, στέγες, που παρά του ότι βρίσκονται υπό πλήρη γεωμετρική τακτοποίηση, εντούτοις μοιάζουν άναρχα και απειλητικά. Σαν να αιωρούνται, σαν να αμφισβητούν, σαν να επιθυμούν να ανατινάξουν κάθε διακοσμητική σύμβαση. Οι άνθρωποι τώρα είναι πιο «σκιές» από τα αντικείμενα. Μπορεί και πιο άψυχοι, δειλοί, παραιτημένοι, σαν να αφήνουν τα αντικείμενα να τους κερδίσουν στο παιχνίδι της προσοχής του θεατή.

Νομίζω πως αυτό είναι και το Zeitgeist της ζωγραφικής του Λιούκρα: το μέσα και το έξω, το δημόσιο και το ιδιωτικό, το υποκείμενο και το αντικείμενο, η μονάδα και η πόλη, αναλόγως της εποχής και των ροών της, ανταγωνίζονται για τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Μα πάντα, ανεξαρτήτως του ποιος και πότε, οι σκιές, αντιθετικό ισοδύναμο του φωτός, που τόσο εξαίσια τις φωτομετρά και τις αποδίδει ο Σωτήρης, θα οργανώνουν και τον χώρο. Χειμώνες με φθόριο ή πυράκτωση, μεγάλοι ύπνοι, πλατείες, υποβλητικά στρεβλές περιθλάσεις, και μετά άνοιξη, καλοκαίρι, η Φλώρινα που ξυπνά από τη χειμερία νάρκη της, το καλοκαίρι, το φθινόπωρο, το φως που γλυκαίνει, που... υπομελαγχολεί. Μέχρι πάλι η ροή της εποχής, όπως το μεταμορφώνει σ' άλλον έναν βαρύ χειμώνα, να ξαναστείλει τον ζωγράφο στο εργαστήρι του, για να αναμετρηθούν πάλι. Το φως κι ο ζωγράφος, με την πόλη και τους ανθρώπους να υποβοηθούν τον διάλογό τους.

Νομίζω πως αυτό θέλει να «πει» ο Λιούκρας: πως το φως είναι μια μονάδα μέτρησης του χρόνου των ανθρώπων και της πόλης, καμιά φορά και πιο αξιόπιστο από τα ρολόγια ή τα συμβάντα που γράφουν την ιστορία. Από την άλλη, μπορεί και να λαθεύω, δεν τον ξέρω εκ του σύνεγγυς τον άνθρωπο, μόνο στέκομαι κάθε φορά μπροστά από τα έργα του και «συνομιλώ» μαζί τους, μαζί του και μαζί μου.

http://www.athensvoice.gr/politismos/art/

Χωροχρονικό ασυνεχές, 2016, λάδι σε καμβά, 100Χ121εκ.

Οι προσωπικές αξίες του Σωτήρη Λιούκρα στην αίθουσα Τέχνης «αγκάθι – Κartάλος»

Από itsonlyarts Μαΐου 23, 2017

Ο Σωτήρης Λιούκρας λατρεύει τον τόπο καταγωγής του, τη Φλώρινα, και αυτό φαίνεται έντονα στη ζωγραφική του. Γεννήθηκε στην ακριτική πόλη της Δυτ. Μακεδονίας, σπούδασε στην Α.Σ.Κ.Τ. της Αθήνας με δάσκαλο τον Γιάννη Μόραλη και σήμερα είναι αυτός που μεταδίδει την αγάπη του για τις εικαστικές Τέχνες στους φοιτητές του. Τον αγαπούν πολύ και του το δείχνουν, πώς να μη συμβαίνει άλλωστε, αφού ο Λιούκρας είναι όντως ένας αξιαγάπητος άνθρωπος.

Παντρεμένος με τη Ιστορικό Τέχνης Ζωή Γοδόση, διδάσκει στο τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και ζωγραφίζει ασταμάτητα. Στον χώρο Τέχνης «αγκάθι – Κartάλος» αυτές τις ημέρες παρουσιάζει έργα από το 2010 μέχρι και σήμερα, καμβάδες φορτωμένους με ακρυλικά και λάδια. Τα χρώματά του δεν είναι πολλά, αφού το παιχνίδι των αποχρώσεων είναι αυτό που λειτουργεί δημιουργικά στη δουλειά του. Βάση του πάντα το μαύρο, ψάχνει εναγωνίως το φως, «ξανοίγοντας» τα μοτίβα, δουλεύοντας ξανά και ξανά πάνω στις ίδιες πατημασιές. Αυτό είναι κάτι που δεν τον κουράζει καθόλου και του δίνει τη δυνατότητα να βγάλει αυτό που τον ευχαριστεί, το φως μέσα απ’ τις κλειστές γρίλιες των παραθύρων.

Στον τόπο του, όπου ζει κι εργάζεται, ο καιρός παραμένει άστατος και βαρύς σχεδόν όλες τις εποχές του χρόνου. Η φωτιά παίζει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή των ντόπιων κι αυτό ο Λιούκρας το βιώνει απ’ τα παιδικά του χρόνια. Στη ζωγραφική του, αυτό γίνεται αντιληπτό ως θαμπές αντανακλάσεις που διαχέονται και σβήνουν, κρατώντας όμως τις σπίθες αιωρούμενες. Όλα τα έργα διατηρούν τον ενθουσιασμό του πρωτάρη, προβάλλοντας συγχρόνως την εμπειρία του δασκάλου, που δε χρειάζεται να φλυαρήσει για ν’ αποτυπώσει τις εικόνες στον καμβά.

Ο ίδιος τα βλέπει όλα δισδιάστατα, χωρίς όγκο, παρά επίπεδα, και ξεκινά να τα «φτιάξει» με προοπτική, δίνοντάς τους βάθος, δημιουργώντας χώρους όπως τους φαντάζεται. Ταξιδεύει εκεί που αγαπά, αφαιρεί όσα του κρύβουν το ιδιωτικό και τα προβάλλει σε κοινή θέα, μετατρέποντας το προσωπικό βίωμα σε υπόθεση για όλους. Όλο αυτό έχει να κάνει με το πόσο η ανθρώπινη ύπαρξη εγκλωβίζεται ή ελευθερώνεται μέσα σε όσα η ίδια δημιούργησε. Η προστασία γίνεται φυλακή και η συνύπαρξη ανθρώπου και χώρων αποκτά υποκειμενικά κριτήρια, ενώ το ζητούμενο αποκτά φύση αμφιλεγόμενου. Μέσα στα έργα του οι «προσωπικές αξίες» προσλαμβάνουν ένα νόημα διαφορετικό, όσο διαφορετικό είναι και αυτό που ζει ο καθένας ξεχωριστά και το τοποθετεί στο σημείο εκκίνησης της προσωπικής του αναζήτησης.

Κείμενο/Επιμέλεια/Φωτογραφίες: Ζώης Σπ. Κουτρούλης για το www.itsonlyarts.com