Σωτήρης Λιούκρας "Λουόμενοι"
Γκαλερί Ώχρα Μπλε, Μύρινα Λήμνος
12- 31 Αυγούστου 2014

λάδι σε μουσαμά, 80 Χ 100 εκ., 2013

Χώρος Τέχνης "Ώχρα Μπλε" , Π.Κυδά 8, 81400 Μύρινα, Λήμνος

info   T/F:+302254 026264

 e-mail: ochra.blue13@gmail.com,

 http://ochrablue.blogspot.gr/,   https://www.facebook.com/OchraBlue

λάδι σε μουσαμά, 80 Χ 100 εκ., 2013

Σωτήρης Λιούκρας: Λουόμενοι 

ή η προσδοκία μιας μέρας απόλαυσης

Μια γυναίκα και δύο άνδρες ντυμένοι με βαριά ρούχα ατενίζουν από ψηλά τη θάλασσα στο έργο του Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ, Τα ασβεστολιθικά βράχια του Rügen, που ζωγραφίστηκε γύρω  στα 1818. Αν και τα θαλάσσια μπάνια για τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα στις ευρωπαϊκές χώρες είχαν αρχίσει να καθιερώνονται από το 18ο αιώνα για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, στο συγκεκριμένο πίνακα οι μορφές βρίσκονται σε απόσταση από τη θάλασσα και τίποτα δεν υπονοεί τη διάθεση για σωματική επαφή με το υγρό στοιχείο στις ακτές της Βαλτικής. Περίπου πενήντα χρόνια αργότερα ο Μανέ, ο Μονέ, ο Σερά και άλλοι ιμπρεσιονιστές και μετιμπρεσιονιστές απεικονίζουν σκηνές από την παραλία της Trouville ή τους λουόμενους στις όχθες του Σηκουάνα. Η υποχώρηση  του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς διαμορφώνονται τα μεγάλα αστικά κέντρα, οδηγούν τους κατοίκους τους στην αναζήτηση του χαμένου παραδείσου, όπως δηλώνεται σε εικαστικά έργα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20^ου αιώνα: στους Λουόμενους του Σεζάν, στο έργο Χλιδή, ηρεμία, ηδονή  του Ματίς, στα έργα του Πικάσο της δεκαετίας του ΄20 που ανακαλούν τη λιτότητα του Μεσογειακού τοπίου. 

Σταδιακά η επίσκεψη στην παραλία γίνεται μια προσφιλής ψυχαγωγία για όλο και ευρύτερα κοινωνικά στρώματα από τις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα και κυρίως στα μεταπολεμικά χρόνια, όταν καθιερώνεται ο θεσμός της θερινής άδειας  για τους εργαζόμενους και διαδίδεται η συνήθεια των διακοπών. Η μεταπολεμική Ελλάδα γίνεται προσφιλής τουριστικός προορισμός και οι Έλληνες, καθώς οι δεκαετίες περνούν μαζί με τις εθνικές, πολιτικές και κοινωνικές περιπέτειες, επιδίδονται με όλο και μεγαλύτερη μαζικότητα, κυρίως από την εποχή της μεταπολίτευσης και μετά στα «μπάνια του λαού». Μόνο που και αυτά στην εποχή της κρίσης γίνονται «είδος πολυτελείας» για το ποσοστό του εβδομήντα τοις εκατό  που, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, δεν θα κάνει και φέτος διακοπές. Οι ελληνικές παραλίες όμως εξακολουθούν να γεμίζουν τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες από τους ξένους τουρίστες αλλά και από τους ντόπιους, συχνά ευκαιριακούς, λουόμενους που αναζητούν έστω και μιας μέρας απόλαυση κοντά στη θάλασσα.

λάδι σε μουσαμά, 57 Χ 70 εκ., 2013

Η σειρά του Σωτήρη Λιούκρα Λουόμενοι βασίζεται στην παρατήρηση των ανθρώπων που συνωστίζονται σε μια παραλία στη διάρκεια των  θερινών διακοπών, που για πολλά χρόνια περνάει ο ζωγράφος στο ίδιο μέρος. Στις διακοπές αυτές το σημειωματάριο για τα σχέδια είναι από τα βασικά αντικείμενα του εξοπλισμού του. Η φωτογραφική μηχανή συμπληρώνει την καταγραφή ακινητοποιώντας τις εικόνες, ώστε αυτές να ανασυρθούν από τη μνήμη και να παγιώσουν (ή να παγώσουν) τις αναμνήσεις από τις εξαιρετικές αυτές μέρες, ρωγμή στην κανονικότητα του ετήσιου εργασιακού κύκλου. Η εικαστική απόδοση όμως υπερβαίνει τη φωτογραφική καταγραφή, γίνεται επεξεργασμένη εικόνα, που μαρτυρά τη βίωση της πραγματικότητας μέσα από το σύνολο των σκέψεων και των συναισθημάτων.

Σε ένα νησί: ένα αρχαίο λατομείο, δύο αρχαϊκοί ναοί, δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές σε μια πευκόφυτη μικρή χερσόνησο –προέκταση της περιοχής με τους ελαιώνες που εκμεταλλεύονται οι ντόπιοι, τώρα πια ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων και ταβερνιάρηδες, εκτός από ψαράδες, ελαιοπαραγωγοί και κτηνοτρόφοι που ήταν παλιότερα- γίνεται το θέατρο όπου θα παιχτεί το έργο των διακοπών.

Οι πίνακες θέτουν το ερώτημα: Γιατί κάποιος πηγαίνει στην παραλία; Για να απολαύσει, καθώς όλες οι αισθήσεις ενεργοποιούνται, το χρώμα της θάλασσας και του ουρανού, τον ήχο των κυμάτων, τη μυρωδιά από τα πεύκα και το ιώδιο, την αρμύρα στα χείλη, τη δροσιά του νερού. Η γλυκιά κούραση από την κίνηση στη θάλασσα συμπληρώνεται από την αποχαύνωση της ηλιοθεραπείας. Με  τα μάτια κλειστά ή μισάνοιχτα να κοιτούν τον ήλιο που διαπερνά τις τρύπες του ψάθινου καπέλου που καλύπτει το πρόσωπο, το σώμα αφήνεται στην εκμαυλιστική και επικίνδυνη δύναμή του.

Για όλα αυτά οργανώνεται η εξόρμηση στην παραλία. Φορτώνεται το αυτοκίνητο με τα μαγιώ, τις σαγιονάρες, τα σωσίβια, τα πλαστικά στρώματα, τις ψάθες, τις πετσέτες τα αντηλιακά, τις ομπρέλες, τα κουβαδάκια, τα ψάθινα καλαθάκια, τα καπέλα, το καλάμι του ψαρέματος, τις μάσκες, τα βατραχοπέδιλα, τα παρεό, τα φρίσμπι, τις ρακέτες. Και είμαστε έτοιμοι! Τώρα πρέπει: να ξεκινήσουμε σχετικά νωρίς για να βρούμε ένα «καλό» μέρος στην παραλία, να πιάσουμε τις «καλές» ξαπλώστρες, να βάλουμε την ομπρέλα στο «καλό» σημείο που δεν το πιάνει  αέρας, να βρούμε μια  «καλή σκιά» για το αυτοκίνητο. Έτσι οι παραθεριστές φτάνουν περίπου την ίδια ώρα φουριόζοι και βιαστικοί, γιατί τις ίδιες βλέψεις έχουν όλοι  όσοι αναζητούν λίγο ήλιο και θάλασσα μια ευτυχισμένη ημέρα των διακοπών κοντά στη φύση. Σε μια φύση που, ενώ είναι πανίσχυρη και επικίνδυνη, έχει διαμορφωθεί ειδικά για αυτούς και είναι πια τιθασευμένη, υποταγμένη, προσαρμοσμένη και κυρίως αξιοποιημένη και εμπορεύσιμη.

λάδι σε μουσαμά, 80 Χ 100 εκ., 2012

Κάποια στιγμή φτάνει η ώρα της αλήθειας. Πέφτουν τα παρεό και τα πολύχρωμα σορτσάκια, βγαίνουν τα μπλουζάκια και τα εμπριμέ φορέματα. Και αποκαλύπτονται σώματα λυγερά, γυμνασμένα, σμιλεμένα, φτιαγμένα αλλά και υπέρβαρα, πλαδαρά, παρατημένα, γερασμένα, φθαρμένα. Η ισότητα της γύμνιας είναι καταλυτική ανεξαρτήτως της μάρκας του μαγιώ και των λοιπών εξαρτημάτων.

Το πολύχρωμο και πολύβουο πλήθος  της παραλίας έρχεται συνήθως κατά ομάδες: οικογένειες, ζευγάρια, φιλικές παρέες. Υπάρχουν όμως και λίγοι μεμονωμένοι. Οι άνθρωποι αυτοί σχετίζονται αναπόφευκτα μεταξύ τους. Είναι αναγκασμένοι να μοιράζονται τον ίδιο χώρο, κάνοντας κατά βάθος τη σκέψη ότι θα τον ήθελαν όλο δικό τους. Έτσι μια ανταγωνιστική και διεκδικητική διάθεση συνυπάρχει με την προσπάθεια κοινωνικοποιημένης συμπεριφοράς. Να μην πατήσουμε την πετσέτα του διπλανού «ξένου» κυρίου. Να ανεχθούμε τις φωνές της μαμάς του «Γιωργάκη τα μπρατσάκια σου! Όχι στα βαθειά, εδώ κοντά να σε βλέπω!». Να μην κοιτάξουμε αδιάκριτα –αν και τα γυαλιά ηλίου το επιτρέπουν- σώματα και ανθρώπους.

ακρυλικά σε μουσαμά, 70 Χ 57 εκ., 2013

Γιατί οι λουόμενοι καθώς κολυμπούν, περπατούν, παίζουν και λιάζονται ξαπλωμένοι στην άμμο, παρατηρούν και παρατηρούνται. Και σκέφτονται: πώς θα γίνουν όταν γεράσουν, ή πώς έγιναν ενώ ήταν κι αυτοί νέοι και ωραίοι. Πως θέλουν συντροφιά γιατί είναι μόνοι ή πως θέλουν ένα λεπτό ησυχία, να μη φροντίζουν συνέχεια τους άλλους. Άλλοι είναι ευχαριστημένοι που υπάρχει κάποιος να τους αλείψει την πλάτη ή να τους δείξει το νέο εύρημα –ένα κοχύλι, μια πέτρα, έναν αστερία-, και άλλοι είναι απολαυστικά βυθισμένοι στη χωρίς απαιτήσεις συντροφιά ενός βιβλίου.

Οι εικόνες που προέκυψαν από τις διακοπές του ζωγράφου είναι και αυτές ένα είδος «διακοπών» από τη δρομολογημένη πορεία της εικαστικής του αναζήτησης. Αναδύθηκαν ως αναμνήσεις των καλοκαιρινών εμπειριών μέσα από τη μαύρη επιφάνεια του πίνακα υπαινισσόμενες τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο φως και τη σκιά που το καλοκαίρι φτάνει στα άκρα της. Αυτά τα δύο συστατικά δομούν τις μορφές αποκαλύπτοντας τις ιδιαιτερότητές τους, ακόμα και όταν κάποια σημεία τους μένουν σκοτεινά. Τα χρώματα έχουν την ένταση των χρωμάτων μιας καλοκαιρινής μέρας, διαβαθμίζονται όμως φτάνοντας μέχρι και στην μονοχρωματική απόδοση των μορφών. Οι λουόμενοι σχεδιάζονται αδρά αλλά και με έναν ιδιότυπο ρεαλισμό που τονίζει την ουσιαστική λεπτομέρεια, εκφράζει, σχολιάζει, ίσως και να διακωμωδεί, χωρίς όμως να εξιδανικεύει ούτε και να ωραιοποιεί.

λάδι σε μουσαμά, 80 Χ 100 εκ., 2012

Τα έργα του Σωτήρη Λιούκρα, αν και έχουν ως αφετηρία τους στιγμιότυπα, παραπέμπουν σε γενικές έννοιες και σχολιάζουν την ανθρώπινη κατάσταση: Ο κύκλος των ενηλίκων γύρω από το μωρό στην άμμο ως ένα είδος κύκλου της ζωής. Η βαριά φιγούρα της ηλικιωμένης λουόμενης με στραμμένη την πλάτη στη θάλασσα ανάμεσα στις σιλουέτες των νεότερων γυναικών που την κυκλώνουν και κατευθύνονται προς το υγρό στοιχείο, ως η αναπόφευκτη πορεία της φθοράς. Το ηλικιωμένο και το νεότερο ζευγάρι με τον άνδρα και τη γυναίκα να αλείφουν ο ένας την πλάτη του άλλου ως συντροφικότητα, το παιχνίδι των ρόλων ανάμεσα στα φύλα και οι μεταλλάξεις του με το πέρασμα της ηλικίας. Οι ανδρικές φιγούρες που στέκονται αμήχανα πάνω στην κίτρινη άμμο σαν να έχουν αναδυθεί από το φως ή σαν να πρόκειται να τους καταπιεί το σκοτάδι, ως «φρούτα της θάλασσας» ή χωρίς στόχο «Πολίτες του Καλαί». Τα παιδιά με τη μπάλα και το παιχνίδι που διακόπηκε ως αναζήτηση και εξερεύνηση. Οι πυκνές ομάδες των λουομένων που φαίνονται απασχολημένοι με την εγκατάστασή τους στην παραλία ως αποξένωση από τη φύση και τριβή με τα επουσιώδη. 

ακρυλικά σε μουσαμά, 57 Χ 70 εκ., 2013

Οι λουόμενοι εφορμούν, καταλαμβάνουν την παραλία, κολυμπούν, παίζουν, τρώνε, λιάζονται όλη τη μέρα και, όταν ο ήλιος πέσει και στη σκιά του λόφου ξεθωριάζουν τα χρώματα, αρχίζουν σιγά-σιγά να αποσύρονται σαν ένας ηττημένος στρατός που υποχωρεί και στο πεδίο της μάχης μένει μια κομμένη σαγιονάρα, ένα ξεχασμένο καπέλο, μια φλούδα από καρπούζι, ένα άδειο μπουκάλι αντηλιακού, ίχνη περισσότερο ή λιγότερο εφήμερα από την προσδοκία μιας μέρας απόλαυσης.

                                                                                       Θάσος, Ιούλιος 2014

Ζωή Γοδόση

Επικ. Καθηγήτρια Τ.Ε.Ε.Τ. του Π.Δ.Μ.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Arnason H.H. (2006). Ιστορία της Σύγχρονης Τέχνης. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Hagen, R.-M. & Hagen R. (2005). What great paintings say. Cologne: Taschen. vol.2

Χαραλαμπίδης, Α. (1990). Η τέχνη του 20^ου αιώνα. Θεσσαλονίκη: University Studio Press. τόμ. Ι.

λάδι σε μουσαμά, 70 Χ 47 εκ., 2012

λάδι σε μουσαμά, 70 Χ 57 εκ., 2012

"φρούτα της θάλασσας", λάδι σε μουσαμά, 57 Χ 70 εκ., 2012

λάδι σε μουσαμά, 80 Χ 100 εκ., 2012

λάδι σε μουσαμά, 50 Χ 40 εκ., 2012

λάδι σε μουσαμά, 70 Χ 57 εκ., 2012

λάδι σε μουσαμά, 60 Χ 45 εκ., 2013

λάδι σε μουσαμά, 70 Χ 57 εκ., 2013

 Sotiris Lioukras  "Bathers"

Opening: Monday, August 12, 2014, at 9:00 pm

Art Gallery "Ochra Blue" Myrina, Limnos

The art gallery “Ochra Blue” presents the work of Sotiris Lioukras in the exhibition "Bathers " on Monday, August 12  at 9.00 pm

The series is based on the observation of people crowding together on a beach during the summer holidays, which the painter spends in the same place for many years. The images that emanated from the painter’s vacations are they themselves a kind of "vacation" from the set course of his artistic quest. They emerged as memories of summer experiences through the black surface of the painting, insinuating the dialectical relationship between the light and the shadow that the summer drives to its extremes. These two components create the forms disclosing their peculiarities, even when some of their aspects remain dark. The colors have the color intensity of a summer day, but they gradate reaching as far as a monochromatic rendering of the forms. Bathers are roughly sketched but with a unique realism that emphasizes the essential detail, reflects, comments, perhaps even satirizes, but without idealizing or embellishing.

Sotiris Lioukras born in 1962 at Florina, Greece. The period 1980 – 1985 he has studied in School of Fine Arts in Athens (specialization in Painting). He lives in Florina and teaches in the Department of Visual and Applied Arts - University of Western Macedonia. He has had eight solo exhibitions and participated in group exhibitions in Greece and abroad. (Athens, Thessaloniki, Florina, France, Turkey, FYROM).

ArtSpace  "Ochra Blue"  P.Kyda 8,  81400 Myrina, Limnos , T / F: +302254 026264

 e-mail: ochra.blue13 @ gmail.com,  http://ochrablue.blogspot.gr/, https://www.facebook.com/OchraBlue

λάδι σε μουσαμά, 70 Χ 57 εκ., 2013